Eeuwen geleden gebruikten de inheemse bewoners van La Gomera het sap van de Canarische palmboom om de "miel de palma" (palmhoning) te maken: een zoete siroop zonder toevoegingen. Een ingrediënt dat tot op de dag van vandaag een essentieel ingrediënt is van het gebak en de eersteklas keuken van de Canarische Eilanden. Wil je meer weten over dit lokale product?
Een prominent symbool van de archipel
De Canarische palm of 'phoenix canariensis' is, van de vele palmsoorten ter wereld, de enige palmboom die inheems is op de Canarische Eilanden. Hij wordt door het parlement van de Canarische Eilanden beschouwd als het plantenembleem van de archipel.
Sinds zijn oorsprong hebben de bewoners van de Canarische Eilanden ieder deel van deze boom benut: de takken, bladeren, stam, vruchten en zelfs de wortels. Hier werden mode- en decoratieve artikelen van gemaakt, brandhout om mee te koken of voedingsmiddelen zoals "palmhoning": een ingrediënt afkomstig uit het sap in de stam. Dit wordt verkregen door de stam af te schrapen met een beitel. Deze techniek wordt gebruikt zodat de 'guarapo' (zoals het sap op de Eilanden wordt genoemd) er langzaam uitloopt en gemakkelijker kan worden opgevangen. Vervolgens wordt het enkele uren gekookt en ingedikt tot "palmhoning".
Wordt palmsap honing of siroop genoemd?
Hoewel producenten en consumenten het kennen als "palmhoning", is deze term niet erkend door de Europese wetgeving. Dit komt omdat de term 'honing' alleen wordt gebruikt voor de van nature zoete substantie die door bijen wordt geproduceerd uit de nectar van planten. Daarom wordt het product op de markt gebracht onder de naam "siroop".
Oorsprong en referenties van "palmhoning"
De oorsprong van de naam "palmhoning" is heel oud. De eerste schriftelijke vermelding van de extractie van guarapo op La Gomera dateert uit de 15e eeuw van de hand van de Portugese priester Gaspar Frutuoso. In de 17e eeuw schreef Pedro Agustín del Castillo, een historicus van de Canarische Eilanden, er ook over. Sindsdien zijn de vermeldingen constant. Meer recentelijk schreef Antonio Quintero Lima (in "Miel y palma", 1985): “Het is een product dat ook een verfrissend effect heeft en vaak wordt gebruikt als tonicum om het organisme te zuiveren. Volgens de bewoners van La Gomera heeft het sap een positief effect bij darmproblemen".
Daarom heeft de Vereniging voor Plattelandsontwikkeling een "Rapport ter erkenning van het gebruik van de term Miel de Palma" opgesteld, om er bij de Europese autoriteiten op aan te dringen deze term te mogen blijven gebruiken.
Zo werken de 'guaraperos' om het sap te extraheren
De manier waarop "palmhoning" wordt gemaakt is heel bijzonder. Om te beginnen de extractie: om ervoor te zorgen dat het product vers is, moeten de 'guaraperos' het sap dat in de loop van de nacht uit de stam gesijpeld is 's ochtends vroeg ophalen. Op regenachtige dagen wordt het sap echter niet afgetapt omdat het water het sap aantast en onbruikbaar maakt om te stoven.
Bovendien mogen de palmbomen maximaal zes maanden geëxploiteerd worden om een sap van goede kwaliteit te oogsten. Op deze manier kan het sap blijven vloeien zonder de gezondheid van de bomen in gevaar te brengen. Als het sap eenmaal is afgetapt, wordt het zelfs aangeraden ze ongeveer vijf jaar te laten rusten.
Nog een curiositeit: volgens de 'guaraperos' wordt meer siroop verkregen uit de palmón (een palmboom die alleen takken produceert), vooral als deze in een vochtige omgeving staat.
"Palmhoning" in de Canarische keuken
Er zijn veel manieren om dit ingrediënt in de Canarische keuken te verwerken. Bijvoorbeeld, voor de bereiding van gomerón, een verfrissende zelfgemaakte drank van het eiland, zijn gelijke delen "palmhoning" en brandewijn nodig.
Het wordt ook gebruikt in lokale nagerechten (bij frangollo, quesillo of leche asada) en in de Canarische keuken waar zowel populaire als innovatieve culinaire trends worden toegepast.
In ieder geval verovert "palmhoning" de smaakpapillen van degenen die het proeven. En jij, heb jij het al geprobeerd?
