La Palma ligt in het noordwesten van de archipel en is het op vier na grootste en dichtstbevolkte eiland van de Canarische Eilanden. Het staat bekend als La Isla Bonita of La Isla Corazón en hier ligt de op één na hoogste bergtop van de hele archipel, de Roque de los Muchachos, die 2.426 meter boven de zeespiegel uittorent. La Palma is een eiland van vulkanische oorsprong en is naar schatting tussen drie en vier miljoen jaar geleden vanuit de bodem van de Atlantische Oceaan opgerezen.
Op 19 september 2021 nam in het gebied van de Cumbre Vieja de vulkanische activiteit opnieuw sterk toe en veroorzaakte een uitbarsting die 85 dagen duurde waarmee het historische record van het eiland voor de langste uitbarsting werd gebroken. De activiteit begon in het natuurpark Cumbre Vieja in het zuidelijke deel van La Palma, de actieve vulkanische bergrug van het eiland.
Een vulkaan met een Stromboliaanse uitbarsting
Op dat moment werd de nieuwe vulkaan van La Palma nog zonder officiële naam gekenmerkt door een voortdurende verandering en evolutie, waardoor wetenschappers deze omschreven als een langdurige hybride uitbarsting. Op het hoogtepunt van zijn kracht rees de hoofdkegel bijna 200 meter boven het vorige oppervlak uit en bereikte een hoogte van 1200 meter boven de zeespiegel, hoewel hij meerdere veranderingen in morfologie onderging door meerdere instortingen als gevolg van de vulkanische activiteit.
Dit type vulkaan is ingedeeld in de categorie Strombolische uitbarsting en kenmerkt zich die door de uitstoot van basaltlava met een vulkanische-explosiviteitsindex van drie op een schaal van acht, waarbij de maximale hoogte van de eruptiekolom niet hoger is dan 10.000 meter en de temperatuur van de lava tussen 1.200 en 1.000 ºC ligt.
De lava was ook zeer veranderlijk tijdens het hele uitbarstingsproces. De lavastroom van de bloklava (aa-type) bewoog gemiddeld zo'n 400 meter per uur vooruit, terwijl in de gebieden met touwlava (pahoehoe-type), waar de lava vloeibaarder is, de snelheid van de lavastroom meer dan 40 kilometer per uur bedroeg.
La Palma, een vulkanische erfenis van meer dan drie miljoen jaar oud
Er zijn twee belangrijke vulkanische gebieden op het eiland. Het oudste bevindt zich in het noordelijke derde deel. Het is inactief en de ronde vorm voegt het vulkanische bouwwerk van de Taburiente en de boog van de Cumbre Nueva samen.
In het zuidelijke gebied vinden we de vulkanische bergrug Cumbre Vieja. Het is een jonger vulkaangebied dat kleiner in omvang maar hoger is. De vulkanische activiteit vindt hier al 125.000 jaar plaats of, met andere woorden, vanaf het Pleistoceen tot het heden, en het is een van de meest actieve vulkanische punten van de hele Canarische archipel. Hier op de vulkaanketen Cumbre Vieja werden de zeven uitbarstingen geregistreerd die in de afgelopen 500 jaar op het eiland hebben plaatsgevonden en waar we nu de laatste aan moeten toevoegen die in 2021 plaatsvond. Deze trof 10% van de oppervlakte van La Palma en veroorzaakte schade aan eigendommen, bedrijven en lokale infrastructuren.
De vulkanenroute verkennen
De beste manier om het vulkaanlandschap van Cumbre Vieja van dichtbij te bekijken is via de vulkanenroute. Dit is een wandeltocht van in totaal 22 kilometer met een hoogteverschil van meer dan 1.200 meter. Het pad bereikt een hoogte van bijna 2.000 meter op de bergkam en biedt unieke uitzichten over beide zijden van het eiland.
Een route met een moeilijkheidsgraad van gemiddeld tot moeilijk en een geschatte duur van acht en een half uur die volledig geprepareerd is voor wandelaars en momenteel een van de populairste en meest bezochte routes van het eiland is. Vanaf de kampeerzone bij de Refugio del Pilar zijn de belangrijkste vulkanen langs deze route de Birigoyo, de krater Hoyo Negro, El Duraznero, La Deseada, El Charco, Martín de Tigalate, San Antonio en, tot slot, de Teneguía. Als je nog meer zin hebt, kun je de route verder laten lopen tot aan de vuurtoren en de zoutpannen van Fuencaliente, waarvandaan je kunt genieten van de inheemse plantensoorten en vegetatie van het eiland met een prachtig vulkaanlandschap op de achtergrond.
Met dank aan dr. Juana Vegas Salamanca, coördinatrice van de Onderzoeksgroep Erfgoed en Geodiversiteit van het Spaans Instituut voor Geologie en Mijnbouw (Hoge Raad voor Wetenschappelijk Onderzoek) voor de informatie in dit artikel.