Een van de economisch en historisch belangrijkste activiteiten van de archipel dankt zijn bekendheid aan een piepklein beestje, de cochenilleluis, dat vanuit Amerika naar de eilanden kwam en in de 19e eeuw op cactusplantages werd gekweekt. Uit de cochenilles wordt karmijn geëxtraheerd, een natuurlijke kleurstof die in de hele wereld bekend is en wordt gebruikt in sectoren als cosmetica, levensmiddelen en textiel. Een product met een beschermde oorsprongsbenaming dat kleur geeft aan de wereld van de Canarische Eilanden.
Vanuit Mexico naar de binnenlanden van de Canarische Eilanden
De kleurstof van de cochenilleluis wordt alleen uit het lichaam van vrouwtjesdieren geëxtraheerd, waarvan de larve zich ingraaft in de cactus, waar deze volwassen wordt en sterft. De cactussen werden aan het begin van de Spaanse verovering van het Amerikaanse continent vanuit Mexico naar de archipel gebracht. De teelt van de cochenille als een belangrijke economische en exportactiviteit op de Canarische Eilanden vond echter pas laat in de 19e eeuw plaats, toen de handel tussen de eilanden en de buitenwereld werd gelegaliseerd. Vanaf dat moment werd de kleurstof van de cochenille met succes geëxporteerd naar de textielindustrie in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Dit werd een van de belangrijkste economische activiteiten van de eilanden tot de ontdekking van de synthetische kleurstoffen. Hierna werden bananen en tomaten de belangrijkste exportproducten van de Canarische Eilanden.
Vanaf de 19e eeuw tot heden
Anderhalve eeuw later was cochenille nog steeds de traditionele economische activiteit van de dorpen Guatiza en Mala op Lanzarote. Deze plaatsen vormden vrijwel het laatste bolwerk van de cochenille en zijn cultuur, waardoor een uniek en herkenbaar landschap in het noorden van Lanzarote in stand werd gehouden. De natuurlijke roodachtige kleurstof van dit insect werd gebruikt om dranken en levensmiddelen te kleuren en om cosmetische producten te maken.
Dankzij de verankering van deze teelt in de cultuur van de landbouwers van het eiland, die aan het begin van de 21e eeuw met uitsterven bedreigd werd, heeft de teelt zich op de Canarische Eilanden kunnen handhaven. Deze wordt momenteel door de Europese Unie erkend met de beschermde oorsprongsbenaming Cochinilla de Canarias, omdat de archipel de enige plek op het Europese grondgebied is waar cochenille geproduceerd en verhandeld wordt.
Het verzamelen van de cochenille
Met een lepel worden de cochenilleluizen van de cactussen geschept, waarbij de grootste exemplaren worden gekozen. Daarna worden ze op een bord gelegd en gedroogd. Twee weken later wordt de cochenille geselecteerd en grondig schoongemaakt en vervolgens opgeslagen in canvas zakken om te kunnen ventileren en rotting te voorkomen.
Van de verzamelde volwassen cochenilleluizen wordt het deel dat nog leeft wanneer ze op het bord worden gelegd, gebruikt voor de teelt. Daartoe wordt ze in zakjes van 50 gram gedaan, die worden dichtgebonden en teruggebracht naar de cactusplantage. De zakjes worden over alle gewassen verdeeld en op eerstejaars cactusscheuten uitgezet. Dit gebeurt aan het eind van de winter, al in maart, om in de zomer drie tot vier keer te kunnen oogsten. De gedroogde cochenille wordt gebruikt om de roodachtige kleurstof te maken voor het kleuren van dranken, levensmiddelen, cosmetica en zelfs handgemaakte stoffen die op de eilanden zelf worden geproduceerd.
Een uitzonderlijke kwaliteit dankzij het beste klimaat ter wereld
De kwaliteit cochenille verschilt van de karmijn die in andere gebieden wordt verkregen doordat de teelt plaatsvindt op één soort gastheer, de cactusvijg Opuntia ficus indica, en met één soort insect, de cochenilleluis Dactylopius coccus. Beide soorten zijn aangepast aan de omstandigheden op de Canarische Eilanden, waar de bodem en het klimaat een lage vochtigheid en een hoge concentratie karmijnzuur mogelijk maken. Bovendien volgen de boeren op het eiland een zorgzaam proces van natuurlijke droging, uitsluitend op basis van zonnestraling, zonder chemische bestanddelen.
Verpakt op de archipel
De oppervlakte voor de teelt van de Canarische cochenille omvat momenteel boerderijen op de meeste eilanden. De voortplantingscyclus van dit insect wordt dus elk jaar herhaald en het insect wordt zorgvuldig geselecteerd door het in de witte zijdeachtige afscheiding te zoeken die het produceert ter verdediging tegen het weer.
Uiteraard wordt de authentieke Canarische cochenille in zijn geheel op het eiland geproduceerd, bewerkt en verpakt, volgens de voorwaarden van de BOB Cochinilla de Canarias. Een traditioneel productieproces met Canarische kleur en identiteit.